“Η θέληση για αγιότητα και μεγαλοφυΐα ατονεί κι είναι η θέληση για δύναμη, για οργάνωση της ζωής κι ευημερία που θριαμβεύουν στον αστικό κόσμο. Οι μεγάλες ανατάσεις του πνεύματος ανήκουν σ’ άλλες εποχές. Το πνεύμα εκλείπει κι αυτός ο καιρός της απουσίας του είναι ο καιρός του θριάμβου του αστισμού και του αστού. Οι μορφές του ιππότη και του μοναχού, του φιλόσοφου και του ποιητή αντικαθίστανται από μιαν άλλη: την μορφή του οργανωτή και του μπίζνεσμαν, του αστού που διψά για παγκόσμια κυριαρχία. Το κέντρο βάρους της ζωής μετατίθεται∙ η οργανική και ιεραρχική σύσταση της ζωής τραντάζεται από τα θεμέλιά της∙ το κέντρο της ζωής μεταφέρεται στην περιφέρεια. Είναι η εποχή των μηχανών και του βιομηχανικού – καπιταλιστικού πολιτισμού της Ευρώπης και της Αμερικής. Ο πνευματικός πολιτισμός της παλιάς Ευρώπης, με την ιερή του συμβολική και την Παράδοση, αυτοκαταστρέφεται.”
Νικόλας Μπερδιάγεφ: Για το πνεύμα του αστισμού (“Η μοίρα της κουλτούρας”, εκδ. Αστρολάβος / Ευθύνη)
