Η λατρεία του Μίθρα
Για να αναζητήσουμε το βαθύ εσωτερικό νόημα της ηλιακής αυτής θεότητας θα πρέπει να ερευνήσουμε την προέλευσή της στην κοινή αρχέγονη παράδοση που περνά μέσα από τους αρχαίους πολιτισμούς της ανατολής. Η λατρεία της θεότητας, στην πραγματικότητα, προέρχεται από τον περσικό κόσμο, αλλά πριν από αυτόν έχει ρίζες στην Βεδική Ινδία. Διαδόθηκε γρήγορα στην Ελλάδα και στην Ρώμη, όπου επί τέσσερις αιώνες εξαπλώνεται σε σημείο που, στην εποχή του Κωνσταντίνου, ο στρατός αποτελούνταν ισομερώς από Χριστιανούς και Μιθραϊστές.
Στην βάση του Μιθραϊσμού βρίσκεται ένα θεμελιώδες ζήτημα: η πνευματική αναγέννηση, η οποία επιτυγχάνεται διαμέσου της μύησης. Αυτή η ουσία βρίσκεται και στην βάση της αντίληψης της “πνευματικής αναγέννησης” που ακολουθεί τον ρυθμό της Γης και ειδικά κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο όπου υπάρχει και μία αντιστοίχιση αστρονομική και συμβολική ταυτόχρονα. Όχι τυχαία ο Μίθρα (του οποίου το όνομα -Μίτρα- έχει την ίδια ρίζα με την λέξη “μέτρο” παραπέμποντας στην έννοια της θεϊκής τάξης και κοσμικού ρυθμού) είναι ο εγγυητής της τάξης του κόσμου. Το ηθικό του καθήκον είναι να εγγυάται την τάξη, τόσο του κόσμου όσο και της κοινότητας. Συνδέει τους ανθρώπους με τους θεούς. Ο Μίθρα, ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύει, εγγυάται και προστατεύει τον θείο λόγο, την αλήθεια ενάντια στο ψέμα, το οποίο θεωρείται ως η άγνοια της ψυχής και συσκότιση του νου που τον κάνει να μην διακρίνει το σωστό από το λάθος.
Στην Ρώμη, δεν αποτελεί έκπληξη, το ότι η λατρεία του Μίθρα εξαπλώνεται στις Λεγεώνες, όπου ως στρατιώτες μπορούν ευκολότερα να ανάγουν την πολεμική μάχη σε πνευματικό επίπεδο, ως εσωτερική εμπειρία. Ο Μίθρα, θεός πολεμιστής, γίνεται για τους Λεγεωνάριους ένας μυητικός δεσμός. Ο άνθρωπος λοιπόν υπό αυτή την θεώρηση, καθίσταται μέρος ενός θεϊκού σχεδίου και πολεμά στην ηλιακή μάχη για την αλήθεια, την ομορφιά και την παγκόσμια τάξη.
Χειμερινό ηλιοστάσιο
Όχι τυχαία βεβαίως η γέννηση του Μίθρα είναι την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου και εορτάζονταν στις 25 Δεκεμβρίου. Το Ηλιοστάσιο, ως εκ τούτου, θεωρείται ως ένα σύμβολο για την γέννηση ενός νέου ανθρώπου, για τη μετάβαση από τη βιολογική στην πνευματική ζωή, και μέσω της οποίας, η προσωπικότητα συμμετέχει στο θεϊκό σχέδιο.
Ο Μίθρα γεννήθηκε σε μια σπηλιά και δέχθηκε δώρα από τρεις βοσκούς. Είχε 12 μαθητές, ενώ θάφτηκε μετά το θάνατό του και αναστήθηκε μέσα σε τρεις ημέρες. Τα Μιθραία όπου τελούνταν τα μυστήρια, βρίσκονταν εντός φυσικών σπηλαίων. Αυτό επίσης έχει τον μεγάλο συμβολισμό του. Τα σπήλαια για τους λάτρεις του Μίθρα, συμβόλιζαν τον υλικό κόσμο και κατ’ αναλογία με τον άνθρωπο ήταν όπως είναι η καρδιά. Είναι η πηγή της ζωής που όμως είναι κρυμμένη εντός του σώματος. Δηλαδή μέσα στην σκοτεινή σπηλιά της ύλης γεννιέται η ιερή πνευματική καρδιά.
Ο Μίθρα ήταν ο θεός του Φωτός, που ανέτειλε για να δώσει Φως, Αλήθεια και Δικαιοσύνη στον κόσμο. Στο χειμερινό ηλιοστάσιο λοιπόν έρχεται η ήττα του σκότους. Ο ανίκητος ήλιος αρχίζει την μεγάλη του πορεία προς την νίκη. Ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί από τα βάρη και τα φορτία που κουβαλά μέσα του και να καταλάβει πως να τα υπερνικήσει. Για τον λόγο αυτό, η περίοδος πριν από το ηλιοστάσιο, είναι ο χρόνος του έτους κατά τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να διορθώσει, να επισκεφθεί τον εαυτό του εσωτερικά. Και, όπως είναι αναμενόμενο, σε αυτή την στιγμή του διαλογισμού και της εσωτερικής αναγέννησης, ο σύγχρονος υλιστικός κόσμος στέκεται αντίθετος, προβάλλοντας μία αίσθηση αποκλειστικά διασκέδασης και καταναλωτισμού, για την εκτροπή του ανθρώπου από το κέντρο του και το Ιερό. Αυτός που, αντίθετα, κοιτάζει προς τα πάνω θα λάβει μια αίσθηση της πνευματικής ανανέωσης που αντιστοιχεί σε αυτή την εποχή του έτους. Γίνεται δε, επιτακτική ανάγκη να ζήσει κανείς το χειμερινό ηλιοστάσιο ως ένα συμβολικό ταξίδι στην αναζήτηση της αλήθειας, την δύναμη, την επιμονή και την ταπεινότητα, γιατί κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τον ήλιο από την άνοδό του.
Δ.Τ.
 |
| Ο Μίθρα θανατώνει τον ταύρο εντός σπηλαίου. |