Ζούμε σε μία εποχή με έντονη κοινωνική ανασφάλεια, οικονομική αστάθεια και συνεχείς κρίσεις. Και εκτός από αυτά, επιπλέον έρχονται πανδημίες, οικολογικές καταστροφές και πιθανόν και ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Οι άνθρωποι των Δυτικών κοινωνιών αφενός αναγκάζονται να ζουν μέσα στο μοντέλο του καταναλωτισμού, αφετέρου όμως βιώνουν ανέκαθεν μία εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια που εύκολα, από την μια μέρα στην άλλη τους ρίχνει στην φτώχεια. Πολλοί έχουν συνηθίσει να ζουν πάνω από τις πραγματικές τους δυνατότητες. Το σίγουρο είναι ότι, παρά τις μεγάλες κρίσεις που ξεσπούν διαρκώς, φαίνεται ότι δεν έχουμε μάθει να προσαρμοζόμαστε στις δυσμενείς αλλαγές. Ίσως δεν έχουμε μάθει ποτέ να ζούμε με μέτρο. Είναι καλό λοιπόν να μάθουμε να ζούμε σύμφωνα με τις δυνατότητές μας και σίγουρα να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα οικονομικά μας και να αποφεύγουμε τα περιττά χρέη. Ειδικά όταν αναγκαζόμαστε από τις συνθήκες. Αλλά ακόμη, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν είναι θέμα καθαρά οικονομίας, αλλά πολύ περισσότερο αυτό είναι ένα θέμα φιλοσοφίας και αλλαγής τρόπου ζωής.
Να αποδεχθούμε την πραγματικότητα.
Συζητήστε τις νέες οικονομικές συνθήκες με τα μέλη της οικογένειάς σας, χωρίς απαισιοδοξία. Όσο πιο γρήγορα αποδεχθούμε τις νέες περιστάσεις τόσο πιο ομαλή θα είναι η μετάβαση. Η καλή επικοινωνία βοηθά να γίνει κατανοητό από όλους ότι στο εξής πρέπει να μην είμαστε σπάταλοι και να προσπαθήσει ο καθένας να συμβάλει και να στηρίξει. Συζητήστε ιδέες και τρόπους για να έρθουν στο σπίτι κάποια επιπλέον έσοδα. Το διαδίκτυο προσφέρει ιδέες και δυνατότητες.
Οργανώνουμε τα οικονομικά μας.
Συντάξτε έναν απλό μηνιαίο προϋπολογισμό γιατί πρέπει να έχετε πλήρη εικόνα και έλεγχο των εσόδων και των εξόδων του νοικοκυριού. Καταγράψ’τε:
- τις πηγές των εσόδων σας και τα ποσά
- τα πάγια έξοδα του μήνα (ενοίκιο, κοινόχρηστα, ηλεκτρικό, νερό, internet, κλπ)
- τα απολύτως απαραίτητα έξοδα του μήνα (έξοδα αυτοκινήτου, ένα ποσό για super market, κλπ)
Καντε τα αθρίσματα και βγάλ’τε ένα πλάνο εσόδων – εξόδων για κάθε μήνα. Προσπαθείτε να τηρείτε τον προϋπολογισμό με αυστηρότητα. Το σκεπτικό είναι να καλύπτονται πρώτα οι βασικές ανάγκες και μετά αν υπάρχει περιθώριο, όλα τα υπόλοιπα. Θα δείτε ότι έτσι συνειδητοποιείτε και τα μικροέξοδα που δεν ελέγχετε καθημερινά, αλλά τα οποία βγάζουν ένα μεγάλο ποσό στο τέλος του μήνα. Τέλος, κρατήστε λογαριασμό για το που ξοδεύτε τα χρήματά σας.
Εξετάζουμε τι μπορούμε να κόψουμε.
Μην κάνετε περιττά έξοδα. Αν αγοράζετε συχνά καφέ απ’ έξω, μπορείτε να τον παίρνετε από το σπίτι σας. Σταματήστε το delivery και συνηθίστε να μαγειρεύετε απλά και γρήγορα στο σπίτι σας. Αυτά δεν χρειάζονται και ιδιαίτερη ανάλυση. Ας μην μιλήσουμε δε για το πόσα κερδίζετε αν κόψετε το κάπνισμα. Αν χρησιμοποιείτε αυτοκίνητο, εξετάστε αν μπορείτε να χρησιμοποιείτε δημόσια συγκοινωνία ή ακόμη να πηγαίνετε και με τα πόδια. Η διασκέδασή σας δεν είναι απαραίτητο να είναι σε μαγαζιά για καφέ ή ποτό. Βγείτε με παρέα σε χώρους πρασίνου ή σε ένα σπίτι. Αποκτήστε δραστηριότητες και ασχολίες δημιουργικές που σας γεμίζουν ενέργεια και σας φτιάχνουν την διάθεση.
Κόβουμε τις περιττές συνδρομές.
Πολλές συνδρομητικές υπηρεσίες έχουν ρύθμιση αυτόματης πληρωμής. Έτσι μπαίνει ο μισθός στον λογαριασμό σας και χωρίς να το καταλάβετε όλες αυτές οι υπηρεσίες από μικροποσά η κάθε μία, τον μειώνουν αρκετά. Πάρετε λοιπόν τον έλεγχο στα χέρια σας. Κόψ’τε συνδρομές από κινητή τηλεφωνία, videogames, τηλεόραση ή κάρτες και λοιπές πολυτέλειες. Βρείτε οικονομικότερα πακέτα για υπηρεσίες αναγκαίες όπως το κινητό και το internet. Κόψ’τε το γυμναστήριο και βγείτε έξω για να γυμναστείτε ή στο γήπεδο. Εδώ μπορούμε. Τις καιρικές συνθήκες της Ελλάδος θα τις ήθελαν πολύ στην υπόλοιπη την Ευρώπη.
Αυτάρκεια σε βασικά είδη.
Αν δεν έχουμε την δυνατότητα να καλλιεργήσουμε, πρέπει να σκεφτούμε τι μπορούμε να προμηθευόμαστε από το χωριό αντί από το super market. Όσοι ζουν στην επαρχία έχουν περισσότερες δυνατότητες για δωρεάν βασικά αγαθά, όπως οπωροκηπευτικά, ή φθηνό λάδι και αυγά. Επίσης αν η κεντρική θέρμανση είναι πολύ ακριβή, πρέπει να σκεφτούμε πως να “σπάσει” το κρύο στο σπίτι με μία σόμπα.
Αποταμιεύουμε.
Αν επιθυμείτε να κάνετε μία αγορά, βάλ’τε την στο πρόγραμμα και αποταμιεύστε χρήματα από πριν για αυτόν τον σκοπό. Μην κάνετε σπατάλες παρορμητικά και μην παρασύρεστε. Βάλ’τε στην άκρη ένα ποσό κάθε μήνα έστω και μικρό. Η αποταμίευση πρέπει να μας γίνει συνήθεια και να μάθουμε και τα παιδιά μας όχι μόνο να αποταμιεύουν αλλά να επενδύουν.
Μπορούμε να ντυθούμε οικονομικά και ποιοτικά.
Δεν χρειάζεται να καταφεύγουμε σε ακριβές μάρκες για να ντυθούμε καλά. Υπάρχουν φθηνές και καλές λύσεις αλλά πρέπει να κάνουμε έρευνα. Από την άλλη θα ήταν καλό να αποφεύγουμε κάτι που δεν θα κρατήσει για πάνω από έναν χρόνο. Τα ρούχα και τα υποδήματά μας θα πρέπει να τα αγοράζουμε με προοπτική να αντέξουν για κάποια χρόνια και να τα φροντίζουμε. Αν αγοράσουμε ένα ζευγάρι παπούτσια καλής κατασκευής και αισθητικά όχι εφήμερης μόδας, δεν θα χρειαστεί να κάνουμε αυτό το έξοδο κάθε χρόνο. Επίσης μην πετάτε ρούχα επειδή τα βαρεθήκατε. Κρατήστε τα μέχρι να φθαρούν. Προσπαθείστε να ντύνεστε με αισθητικό και πρακτικό κριτήριο και όχι για επίδειξη και μόδα. Άλλωστε το στιλ δεν είναι θέμα μόδας.
Να εκτιμούμε αυτά που έχουμε.
Το να κρατάμε την ζωή μας απλή, δεν είναι μιζέρια. Πρέπει να μάθουμε να εκτιμούμε και να είμαστε χαρούμενοι με αυτά έχουμε και όχι δυστυχισμένοι και με κατάθλιψη για όσα δεν έχουμε. Οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο συνήθως δεν έχουν πολλά χρήματα. Δώστε αξία σε ό,τι έχετε και δείτε το σαν κάτι πολύτιμο. Μάθετε τα παιδιά σας να εκτιμούν τα ρούχα τους, το φαγητό τους, ακόμη και αυτό το μολύβι που γράφουν. Επίσης μην κοιτάτε τι έχουν οι άλλοι. Η ζήλια οδηγεί σε απληστία και σε έναν λανθασμένο ανταγωνισμό. Βάλ’τε στόχους για την δική σας εξέλιξη και μην προσπαθείτε να επιδεικνύεστε επειδή το κάνουν οι άλλοι.
Να ασχοληθούμε με την πνευματική καλλιέργια.
Διαβαστε βιβλία. Κάν’τε συζητήσεις. Δείτε καλές ταινίες. Όταν το εισόδημά σας μειώνεται, ίσως έχετε ένα επιπλέον κίνητρο για να κόψετε επιβλαβείς και δαπανηρές συνήθειες και να αποκτήσετε νέες, να ασχοληθείτε με την πνευματική σας εξέλιξη. Αφιερώστε χρόνο στην αναζήτηση και στον ιδεολογικό σας προσανατολισμό. Μπορείτε να δανίζεστε δωρεάν βιβλία αν γραφτείτε σε μία βιβλιοθήκη. Ακόμη ίσως φτιάξτε μια μικρή Λυκωρειακή βιβλιοθήκη με βασικούς τίτλους. Αντί να βγείτε για καφέ, μπορείτε να κάνετε μία πεζοπορία στη φύση.
Κρατάμε την ζωή μας απλή.
Ο λιτός βίος είναι μία στάση ζωής, ακόμη και όταν δεν υπαγορεύεται από τις περιστάσεις. Δεν σημαίνει κακομοιριά, αλλά μας βοηθά να αλλάξουμε συνήθειες, να γνωρίζουμε τις πραγματικές μας ανάγκες και να μην ζούμε σαν καταναλωτικά όντα. Η ευτυχία άλλωστε δεν εξαρτάται από το να έχουμε ό,τι καινούριο κυκλοφορεί. Έτσι μαθαίνουμε να ξοδεύουμε σε αυτά που αξίζουν. Αντί να αγοράσουμε το τελευταίο μοντέλο κινητού θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα ταξίδι. Μαθαίνουμε να μην είμαστε άπληστοι, αλλά να ζούμε με προγραμματισμό. Να είμαστε οργανωτικοί και μεθοδικοί, συνήθειες που απουσιάζουν από την νεοελληνική κοινωνία. Επιμέλεια και αυτοέλεγχος είναι καλές αξίες για την ζωή και μειώνουν το άγχος.