“Με ακούτε τι λέω ή θέλετε να σας το επαναλάβω; λέω ότι ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός, ως φαινόμενα ιστορικά, θα περάσουν και ότι ο κοινοτισμός, ως δεδομένο ζωικό, θα επιβίωση αυτών.”
Κωνσταντίνος Καραβίδας (“Σοσιαλισμός και κοινοτισμός”, 1930)
Σε αυτό το δοκίμιο ο Κ. Καραβίδας αναλύει τον Ελληνικό Κοινοτισμό ως μία αντιπαράθεση στον Σοσιαλισμό και τον Καπιταλισμό (Μαρξισμό και Φιλελευθερισμό). Δημοσιεύθηκε το 1930 και μέσα από αυτό το κείμενο ο Καραβίδας απαντά στους επικριτές του κοινοτισμού, εκθέτοντας κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις, οι οποίες όχι απλά σήμερα αποδεικνύονται σωστές, αλλά δείχνουν και το βάθος σκέψης και την οξυδέρκεια που είχε αυτός ο άνθρωπος.
“Αλλά η διαφορά μας είνε η εξής: ότι εσείς μεν ακολουθώντας στενώς οικονομικά επιχειρήματα και μονομερή ανθρωπιστικά ιδεώδη, με συμβουλεύετε ν’ αντιδράσωμε μιμούμενοι εξ ίσου παθητικά της μορφές οργανώσεως με τις όποιες το δυτικό προλεταριάτο αμύνεται εκεί, προσπαθώντας να αποσυνθέση την δύναμι της κεφαλαιοκρατίας και να την αφοπλίσει χωρίς ίσως να εννοή επαρκώς, ότι τρώγει από τας σάρκας του και ότι η εξασθένησις της δυτικής κεφαλαιοκρατίας της οποίας αποτελεί μέρος θά’ νε και δική του εξασθένησις και ότι η πιθανή πτώσις της θά ‘νε νίκη όχι δική του αλλά νίκη των λαών των άλλων ηπείρων’ των υποκειμένων στην βιομηχανική εν συνόλω (κεφάλαιο μαζή και προλεταριάτο) Ευρώπη’ και τα λέτε αυτά διότι εσείς βλέπετε μέρη, τμήματα και όχι σύνολα, βλέπετε το άτομο μονομερώς και σε μία δεδομένη στιγμή του μόνο, δεν το βλέπετε ως σύνολο και στη διάρκεια, σκέπτεστε λογικά και δικονομικά και όχι οντολογικά και βιολογικά` εγώ βλέπω συνθέτες οντότητες, όχι τάξεις’ εσείς βλέπετε αντίπαλες δυνάμεις και κοινωνικές τάξεις και λέτε ότι ο εκάστοτε πολιτισμός είνε προϊόν της πάλης των τάξεων ενώ εγώ βλέπω και αυτές τις τάξεις αλλά και τους άλλους τοπικούς βιολογικούς και ιστορικούς κύκλους, μέσα στους οποίους αυτές οι τάξεις ανήκουν οργανικά και με τους οποίους θα συνεκλείψουν’ και γι’ αυτό λέω ότι ο εκάστοτε μέσα σε καθένα απ’ αυτούς τους κύκλους πολιτισμός στη θετική του μορφή είνε προϊόν όχι πάλης αλλά συνθέσεως που επιβάλλεται κάθε φορά με πρωτοβουλία και μ’ ευθύνη εκείνου που στέκεται εκάστοτε νικητής στον αγώνα των τάξεων.”
Στις σελίδες 65 – 68, βλέπουμε μία κατανόηση του “συστήματος” που ακόμη και σήμερα λίγοι έχουν μπορέσει να συλλάβουν. Δεν θεωρεί τον Σοσιαλισμό και τον Καπιταλισμό σαν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, αλλά θεωρεί ότι η μηχανή του Καπιταλισμού παράγει η ίδια προλεταριάτο, κρίσεις, επαναστάσεις, πολέμους έτσι ώστε να αυτοανατρέπεται και να ανασυνθέτει την φεουδαρχία. Θεωρεί τον Σοσιαλισμό παράγωγο του καπιταλισμού. Αυτό που αναδείκνυε τότε το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται σήμερα, που ο καπιταλισμός δημιουργεί νέα κρίση, ισλαμικό προλεταριάτο στην Ευρώπη και καθοδηγεί τους λαούς σε νέα σύγκρουση. Αξίζει να δώσετε βάσει στα μηνύματα που έστελνε από τότε ο Καραβίδας.
Σε άλλες σελίδες αυτού του δοκιμίου αναφέρει ότι ονειρεύεται την ίδρυση ενός “Ινστιτούτου σπουδών ελληνικού και μεσογειακού κοινοτισμού” για την εξάπλωση της ιδέας αυτής στην Ευρώπη. Επίσης θεωρεί τον Καπιταλισμό ως εχθρό του πολιτισμού, ενώ αντιθέτως τον Κοινοτισμό ως παράγοντα πολιτισμικής ανάπτυξης. Εμείς σήμερα θεωρούμε ότι η λύση της Ευρώπης στα προβλήματα και στην κρίση που αντιμετωπίζει, είναι ο Ελληνικός Κοινοτισμός, γιατί δεν είναι ένα εναλλακτικό πολιτικό σύστημα όπως τα άλλα, αλλά φυσικό και προσαρμόσιμο. Αντί να μιμούμαστε τις νεοτερικές ιδεολογίες της Ευρώπης και της Αμερικής με διάφορες νέες μορφές που αυτές επανέρχονται, εμείς θέλουμε και έχουμε να προτείνουμε σε όλα τα εναλλακτικά κινήματα νεολαίας της Ευρώπης που αμφισβητούν τον Καπιταλισμό, μια καθαρά ελληνική και μεσογειακή πολιτική ιδέα. Σήμερα μέσα σε μία γενική σύγχυση, άλλοι ονειρεύονται έναν νέο σοσιαλισμό, άλλοι μία αναρχική απο-ανάπτυξη, άλλοι ονειρεύονται την επάνοδο του φασισμού, ενώ επανέρχονται οι τοπικισμοί και οι διασπαστικές τάσεις μέσω των κινημάτων της ταυτότητας. Άλλοι πάλι στρέφονται ο καθένας στον εθνικισμό του, μα ο εθνικισμός από μόνος του δεν αποτελεί πολιτική κοινωνική πρόταση και μπορεί να γίνει εργαλείο στα χέρια του καπιταλισμού. Άλλοι προσπαθούν να συνθέσουν επί νεοτερικής βάσης χωρίς το απαραίτητο πνευματικό στοιχείο. Κανείς όμως δεν έχει μία συλλογικά για την Ευρώπη αποτελεσματική πρόταση οργάνωσης και αντιμετώπισης του αδιεξόδου. Η οποία μάλιστα να εμπεριέχει και μία πνευματική γονιμοποιό δύναμη για την αναγέννηση της ανθρωπότητας όπως το Ελληνικό πνεύμα. Εμείς έχουμε την δική μας πρόταση που πρέπει να εξάγουμε μαζί με τους Ελληνιστές όλης της Ευρώπης και πιστεύουμε ακράδαντα ότι δεν είναι η Ελλάδα που μπορεί να σωθεί από την Ευρώπη, αλλά η Ευρώπη από την Ελλάδα.