Αυτάρκεια: Αποθήκευση τροφίμων

Ολόκληρο σιτάρι: Τριάντα και πλέον χρόνια. Αλεύρι: Δύο με τρία χρόνια.

Αν πρόκειται να ψήνετε το ψωμί σας καθημερινά, και ανανεώνετε με επιμέλεια τα αποθέματα αλευριού και καλαμποκάλευρου κάθε δεκαοκτώ μήνες, τότε μπορείτε να περάσετε και χωρίς μύλο. Αν όμως θέλετε να αποθηκεύσετε δημητριακά για περισσότερους από δεκαοκτώ μήνες ή να έχετε επιπλέον διαθέσιμα για ανταλλαγή ή φιλανθρωπία, τότε η μόνη εναλλακτική λύση είναι να αγοράσετε ολόκληρο σπόρο και έναν μύλο για άλεσμα.

 

Το καλαμπόκι είναι μία πολύτιμη τροφή για αποθήκευση, αν και δεν μπορείς να κάνεις με αυτό τόσα πράγματα όσα με το σιτάρι, ούτε και διατηρείται για τόσο πολύ. Το καλαμπόκι αποθηκεύεται αρκετά καλά αν το ποσοστό υγρασίας που εμπεριέχει είναι χαμηλό. Όπως και το σιτάρι, έτσι και το καλαμπόκι κοπεί ή αλεστεί, αρχίζει να χάνει πολύ γρήγορα την θρεπτική αξία του. Έτσι, θα πρέπει να αγοράζετε το καλαμπόκι που θα αποθηκεύσετε ολόκληρο, και στην συνέχεια να το αλέθετε σε καλαμποκάλευρο σε μικρές ποσότητες, ανάλογα με το πόσο χρειάζεστε.

 

Το καλαμπόκι αποθηκεύεται καλύτερα σε ολόκληρους σπόρους. Έτσι και σπάσει ο φλοιός, το εσωτερικό φύτρο μένει εκτεθειμένο. Αυτό μειώνει τον χρόνο διατήρησής του και την θρεπτική αξία του κατά 80% τοις εκατό. Αν περνάτε το ολόκληρο καλαμπόκι μέσα από ένα μύλο μπορείτε γρήγορα εύκολα να φτιάξετε χοντροκομμένο καλαμπόκι ή να πάρετε καλαμποκάλευρο σε μία πιο λεπτή ρύθμιση του μύλου.

 

Να προσέχετε την υγρασία που περιέχει – η μούχλα είναι ο χειρότερος εχθρός του καλαμποκιού όταν αυτό αποθηκεύεται σε μεγάλες ποσότητες. Ποτέ, μα ποτέ, μην φάτε μουχλιασμένο καλαμπόκι. Μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση από μυκοτοξίνες που ίσως αποβεί μοιραία!

 

Συχνά με ρωτούν για τις διαφορές ανάμεσα στις ποίκιλες του σταριού, ειδικά για το σκληρό σιτάρι σε σχέση με το μαλακό. Το μαλακό λευκό σιτάρι έχει χαμηλότερη θρεπτική αξία (πρωτεΐνη) από ότι το σκληρό κόκκινο χειμωνιάτικο στάρι. Αν και τα δύο χαρακτηρίζονται ως σκληρά δημητριακά, οι ποικιλίες του σκληρού σιταριού αποθηκεύονται καλύτερα από εκείνες του μαλακού (τριάντα και πλέον χρόνια σε σχέση με τα δεκαπέντε ή είκοσι του μαλακού λευκού σιταριού). Και για τους δύο αυτούς λόγους, το σκληρό κόκκινο χειμωνιάτικο σιτάρι είναι καλύτερο για οικιακά προγράμματα αποθήκευσης τροφίμων. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από ένα εξαιρετικό άρθρο πάνω στο σιτάρι πού βρήκα στον ισότοπο της Walton Feed:

 

Τα σκληρά σιτάρια συνήθως περιέχουν μικρότερους πυρήνες που είναι σκληρότεροι από τους πυρήνες του μαλακού σταριού. Περιέχουν μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης και γλουτένης, προορισμένων κυρίως για παρασκευή αλεύρων. Ανάλογα με την ποικιλία και τις συνθήκες ανάπτυξης, τα σκληρά σιτάρια μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικά επίπεδα πρωτεΐνης. Για την παρασκευή ψωμιού, το σιτάρι σας θα πρέπει να έχει ως ελάχιστο ποσοστό πρωτεΐνης το 12%. Οι ποικιλίες του σκληρού σταριού μπορεί να έχουν ποσοστό πρωτεΐνης μέχρι και 15 ή 16%. Σε γενικές γραμμές, για την παρασκευή ψωμιού, όσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, τόσο το καλύτερο. Το σκληρό λευκό σιτάρι είναι ένας σχετικά νεοφερμένος, και συνήθως παράγει ένα πιο ανοιχτόχρωμο και πιο μαλακό ψωμί, και για τον λόγο αυτό κερδίζει γρήγορα την προτίμηση των ερασιτεχνών αρτοποιών. Ωστόσο, έχουμε μιλήσει με αρτοποιούς που προτιμούν το σκληρό κόκκινο στάρι για την πιο γεμάτη γεύση του και την πιο παραδοσιακή υφή πού δίνει στις φρατζόλες.

 

Κάποιοι πού είχαν αρχίσει να αποθηκεύουν προμήθειες πριν από είκοσι χρόνια, ή ακόμα και κληρονόμησαν κάποιες προμήθειες από συγγενείς τους, με ρωτούν αν οι προμήθειες αυτές μπορούν ακόμη να καταναλωθούν. Κάποια πράγματα, όπως το αλάτι, μπορούν να παραμείνουν αποθηκευμένα για αιώνες, αρκεί να μην μολυνθούν από την σκουριά ή την αποσύνθεση των δοχείων τους. Αν είναι αποθηκευμένα σε στεγνό μέρος, το σκληρό κόκκινο χειμωνιάτικο σιτάρι διατηρεί ακόμα το 98% της θρεπτικής του αξίας μετά από είκοσι χρόνια. Το ίδιο ισχύει για την ζάχαρη και το μέλι. Οι περισσότερες αφυδατωμένες τροφές, ωστόσο, όπως το ρύζι, τα φασόλια, το κρέας σόγιας, και οι περίφημες κονσέρβες βοδινού σε συσκευασία αζώτου που υποτίθεται πως έχουν ζωή τριάντα χρόνων, θα έχουν χάσει υπερβολικά μεγάλο μέρος της θρεπτικής αξίας τους για να είναι χρήσιμα μετά από είκοσι χρόνια, ακόμα και αν είχαν συσκευαστεί με συσκευασία αζώτου. Μπορεί να είναι ακόμα ευχάριστα στην γεύση, αλλά εκτός και αν βρίσκεστε σε δίαιτα, τι άξια θα έχει να τα φάτε αν έχουν χάσει το 90% της διατροφικής τους αξίας;

 

Αν αμφιβάλλετε, πετάξτε τα. Το ιδανικό θα ήταν να ανανεώνετε συνεχώς τα αποθηκευμένα σας τρόφιμα, έτσι ώστε να αποφεύγετε παρόμοια σπατάλη.

 

Και μία μικρή εγκυκλοπαιδική πληροφορία: Στον τάφο κάποιου Αιγύπτιου Φαραώ βρέθηκε σιτάρι. ‘Ένα μικρό ποσοστό των σπόρων του έβγαλαν φύτρα, ακόμα και μετά από 2.600 χρόνια. Αν έχετε παλιότερους σπόρους κηπουρικών σε συσκευασίες, δοκιμάστε τους. Η αναλογία των σπόρων που τελικά θα φυτρώσουν θα είναι μικρή, αλλά ίσως έχουν κάποια οριακή χρησιμότητα. Απλώς μην σπαταλάτε πολύ κόπο οργώνοντας και καλλιεργώντας τέτοια παρτέρια στον κήπο σας!

 

Μπορείτε να κάνετε μόνοι σας σχεδόν όλα όσα απαιτούνται για την αποθήκευση των τροφίμων του σπιτιού σας, με πιο σημαντική εξαίρεση εκείνη του συσκευασμένου γάλακτος σε σκόνη. (Είναι μεγάλη φασαρία να το συσκευάσετε μόνοι σας, και εξαιτίας της περιεκτικότητας του γάλακτος σε ζωικό λίπος μπορεί να αποθηκευτεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα μόνο μέσα στις εμπορικές συσκευασίες αζώτου). Τα εμπορικά κονσερβαρισμένα «ετήσια αποθέματα» τροφής είναι περιττά ακριβά. Ακόμα και το αλάτι είναι συσκευασμένο σε κονσέρβες. Μιλάμε για υπερβολή στις συσκευασίες. Στην περίπτωση του σταριού, πληρώνετε δύο με πέντε φορές περισσότερο το προϊόν εξαιτίας της συσκευασίας. Καλύτερα να αγοράζετε τα τρόφιμα σας χονδρικά (μέλι, ολόκληροι σπόροι δημητριακών, φασόλια και ρύζι) και να τα κονσερβοποιείτε ή να τα συσκευάζετε με κάποιο άλλο τρόπο μόνοι σας.

 

Εκτός και αν έχετε πολύ μεγάλα δοχεία αποθήκευσης σιτηρών, ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να αποθηκεύετε σιτάρι και καλαμπόκι για λιγοστά ζώα ή για ανθρώπινη κατανάλωση είναι να αγοράσετε γαλβανισμένους τενεκέδες σκουπιδιών με καπάκια που να κλείνουν καλά. Αν θα βρίσκονται πάνω σε υγρό πάτωμα, τοποθετήστε τους πάνω σε ξύλινους τάκους για να αποφύγετε την σκουριά. Όταν βρείτε γαλβανισμένους κάδους σκουπιδιών να πουλιούνται σε τιμή ευκαιρίας, αγοράστε αρκετούς. Μία άλλη καλή μέθοδος αποθήκευσης είναι οι πλαστικοί κουβάδες τροφίμων των είκοσι ή είκοσι πέντε κιλών, με καπάκια που σφραγίζουν. Αυτά μπορούν εύκολα να στοιβαχτούν το ένα πάνω στο άλλο, αλλά να ξέρετε πώς δεν προστατεύουν τόσο από τα ζωύφια όσο οι τενεκέδες ή τα βαρέλια από γαλβανισμένο χάλυβα. Αποφασισμένοι αρουραίοι ανοίγουν συχνά τρύπες με τα δόντια τους σε πλαστικούς κάδους τροφίμων. Αν λοιπόν επιλέξετε αυτή τη μέθοδο, να στήσετε και ποντικοπαγίδες, και να ελέγχετε τούς κάδους κάθε λίγες εβδομάδες για σημάδια φθοράς.

 

Σημαντικός Εξοπλισμός προς Αποθήκευση-Πλαστικοί Κουβάδες Κατάλληλοι Για Τρόφιμα

Το σιτάρι, το ρύζι, και τα φασόλια σε μεγάλες ποσότητες αποθηκεύονται καλύτερα σε πλαστικούς κουβάδες των είκοσι ή είκοσι πέντε κιλών, κατάλληλων για τρόφιμα.

 

Αν χρησιμοποιήσετε δικούς σας κουβάδες, βεβαιωθείτε πώς είναι κατάλληλοι για τρόφιμα (οι περισσότεροι κουβάδες πού προορίζονται για μπογιά δεν είναι). Και αν επαναχρησιμοποιήσετε κουβάδες τροφίμων, βεβαιωθείτε πως θα χρησιμοποιούνται μόνο για τρόφιμα που δεν μυρίζουν. Η επαναχρησιμοποίηση κουβάδων που προηγουμένως είχαν μέσα τουρσί για να αποθηκεύσετε ρύζι μπορεί να σας δώσουν ρύζι με γεύση τουρσί!

 

Αν συσκευάσετε οι ίδιοι τα σιτηρά και τα λαχανικά σε πλαστικούς κουβάδες θα γλυτώσετε πολλά χρήματα.

Προσοχή: βεβαιωθείτε πώς χρησιμοποιείτε πακέτα απορρόφησης οξυγόνου (διαθέσιμα και αυτά από την Walton) ή την μέθοδο Του ξηρού πάγου για να σκοτώσετε όλα τα μαμούνια και τις Προνύμφες πριν σφραγίσετε τον κάθε φάκελο.

Κουβάδες κατάλληλοι για τρόφιμα χωρητικότητας είκοσι κιλών μπορείτε να αποκτήσετε και δωρεάν από τα αρτοποιεία.

 

Έχω δει μεγάλη σύγχυση, τόσο στον Τύπο όσο και στο Διαδίκτυο σχετικά με το αν όλοι οι πλαστικοί κουβάδες από HDPE (πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας) είναι κατάλληλοι για αποθήκευση τροφίμων. Ο αριθμός 2 (μέσα στα βέλη που κυκλώνουν το σύμβολο της ανακύκλωσης) αναφέρονται στο HDPE, αλλά δεν είναι όλα τα πλαστικά πού φέρνουν το σύμβολο «2» κατάλληλα για τρόφιμα. Η «καταλληλότητα» για τρόφιμα εξαρτάται από την καθαρότητα του πλαστικού και από το είδος του καλουπιού που χρησιμοποιείται, και όχι από το ίδιο το είδος του πλαστικού, αφού κάθε αγνό υλικό HDPE είναι ασφαλές για τρόφιμα. Για τα δοχεία των χρωμάτων και άλλα είδη χρήσεων, οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν συχνά ένα λιγότερο ακριβό (και τοξικό) υλικό στο καλούπι για τις μηχανές έγχυσης του πλαστικού. Για πλαστικό κατάλληλο για τρόφιμα πρέπει να χρησιμοποιούν μία μη τοξική φόρμουλα ή όποια είναι πιο ακριβή. Έτσι, αν πάνω στους κουβάδες δεν αναγράφονται οι λέξεις «κατάλληλο για τρόφιμα» (food grade) ή εγκεκριμένο από κάποιο οργανισμό τροφίμων (NSF-, FDA- USDA- approved) θα πρέπει να ελέγξετε τις ιστοσελίδες τού κατασκευαστή για να βεβαιωθείτε αν οι κουβάδες του είναι κατάλληλοι για τρόφιμα.

 

Ο Malcolm από το SurvivalBlog έχει δώσει κάποια επιπλέον στοιχεία για την διαπερατότητα του οξυγόνου σε διάφορα ολικά. Για μεγάλους χρόνους αποθήκευσης τροφίμων, όσο πιο μικρός αριθμός, τόσο το καλύτερο.

 

Μύλος για άλεσμα σπόρων. Μπορείτε να αγοράσετε έναν από το διαδίκτυο όπως από αυτή την ιστοσελίδα: http://www.pleasanthillgrain.com/country_living_mill.aspx ή αυτή: http://www.homesteadgeneralstore.com/index.php?route=product/category&path=194_172

Προσοχή: Εκτός από ηλεκτρικός να είναι και χειροκίνητος. Οι χειροκίνητοι είναι πιο ακριβοί συνήθως αλλά αξίζουν τα λεφτά τους.